Eind april zal de VN Veiligheidsraad zich beraden over de verlenging van de VN Vredesmissie (MINURSO) in de Westelijke Sahara. De Veiligheidsraad kan dan ook beslissen om het mandaat van MINURSO uit te breiden. En dat is broodnodig.
De aandachtige kijker zag het misschien op de filmpjes die eerder deze week op deze webstek verschenen: terwijl tientallen Marokkaanse politieagenten in burger Saharawi activisten op straat in mekaar slaan, rijden er jeeps van de Verenigde Naties voorbij.
Die jeeps stoppen niet. De VN soldaten doen niets. Ze zien die gewelddaden wel, maar komen niet tussen. Ze mogen er ook geen verslag over uit brengen.
Dat komt omdat de VN missie in de Westelijke Sahara de enige VN missie in de wereld is die geen mandaat heeft om toezicht te houden op de mensenrechten.
MINURSO werd in 1991 ingesteld onder het staakt-het-vuren akkoord dat de VN tussen Marokko en Polisario wist te bemiddelen. MINURSO is een Franse afkorting voor "Mission des Nations Unies pour l'Organisation d'un Référendum au Sahara Occidental" – Missie van de Verenigde Naties voor de Organisatie van een Referendum in de Westelijke Sahara. Daarmee is meteen ook het mandaat van de missie omschreven: naast het toezicht houden op het staakt-het-vuren, diende er een referendum te worden georganiseerd waarin het Saharaanse volk zich vrij zou kunnen uitspreken over onafhankelijkheid, dan wel een vorm van integratie in Marokko. Marokko weigert echter al jaren een referendum toe te staan waarin onafhankelijkheid een optie is.
Zodoende is er dus al ruim 2 decennia een VN missie aanwezig in de Westelijke Sahara, die de internationale gemeenschap weliswaar veel geld kost, maar die niet zoveel om handen heeft.
Het rapporteren over mensenrechtenschendingen behoort vandaag tot het standaard takenpakket van VN vredesmissies. Toch kan de VN Veiligheidsraad maar geen politiek akkoord bereiken om ook MINURSO met die opdracht te belasten. Dat is volledig te wijten aan Frankrijk, dat telkens zijn vetorecht dreigt te gebruiken wanneer er een voorstel op tafel ligt om MINURSO’s takenpakket uit te breiden met supervisie op de mensenrechten.
Ondertussen blijven Marokko en Polisario elkaar beschuldigen van verregaande mensenrechtenschendingen. Organisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en anderen rapporteren regelmatig over de gruweldaden waaraan het Marokkaanse regime de Saharawi in de bezette gebieden onderwerpt. De VN rapporteur voor foltering bracht begin deze maand nog een verslag uit over de ernstige wantoestanden in de Westelijke Sahara. Rond die tijd werd een groep Europese Parlementsleden die de situatie in de Westelijke Sahara wilden verkennen door Marokko het land uit gezet. Saharanen zelf blijven hun leven op het spel zetten door te getuigen over hun dagelijkse realiteit. Niet zelden komen mondige mensenrechtenactivisten terecht in Marokkaanse gevangenissen.
Afrika's laatste kolonie
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.