In een opmerkelijk initiatief heeft de bevrijdingsbeweging van de Westelijke Sahara de Raad van de Europese Unie voor het Europees Hof van Justitie gedaagd, omwille van het Europees-Marokkaanse vrijhandelsakkoord.
"De Europese Unie kan het internationaal recht niet blijven negeren en het volk van de Westelijke Sahara vijandig bejegenen. Door het grondgebied van de Westelijke Sahara niet uit te sluiten van haar handelsovereenkomsten met Marokko, ondermijnt de EU op directe wijze de rechten van de Sahrawi en belemmert ze de inspanningen van de VN om het conflict op te lossen", verklaarde Polisario vertegenwoordiger Emhammed Khadad tegenover de organisatie Western Sahara Resource Watch (WSRW).
Polisario nam het initiatief reeds vorig jaar, maar het werd pas eind februari gepubliceerd in het Officiële Journaal van de Europese Unie. Het Hof word verzocht om de controversiële overeenkomst voor de liberalisering van landbouw- en visserijproducten uit Marokko te ontbinden. Het akkoord werd vorige zomer al door WSRW op de korrel genomen in het rapport "Label and Liability". Daarin werd uiteengezet hoe de landbouwproducten uit de bezette Westelijke Sahara op de Europese markt terechtkomen als "Marokkaanse" producten, en dus ook onrechtmatig van tariefvermindering kunnen genieten.
"Het internationaal recht is helder inzake Niet-Zelfbesturende Gebieden. De EU heeft niet het recht om handelsovereenkomsten aan te gaan met Marokko voor de middelen die behoren tot de Saharanen. Wij hopen dat door deze inspanning gerechtigheid uiteindelijk zal zegevieren", zei de heer Khadad.
Emhammed Khadad, die verantwoordelijk is voor de VN-vredesonderhandelingen in opdracht van Polisario, herinnerde eraan dat andere overheden, zoals die van de Verenigde Staten, Noorwegen en Zwitserland, de Westelijke Sahara duidelijk uitsluiten van hun handelsovereenkomsten met Marokko. Sommige Europese lidstaten eisen dat de Unie deze voorbeelden zou volgen, maar tot op heden gebeurt dit niet.
Het is de eerste keer dat Polisario dergelijke gerechtelijke stappen onderneemt om de illegale plundering van de Westelijke Sahara een halt toe te roepen. Naar verluidt zullen er nog meer processen volgen.
De bittere ironie wil dat het nieuws in dezelfde week bekend raakte als de aftrap van de Europese-Marokkaanse onderhandelingen voor een Diep en Verregaand Vrijhandelsakkoord. Die onderhandelingen vingen aan op 1 maart. Hoewel de Saharaanse middenveldorganisaties uit de bezette gebieden en uit de Algerijnse vluchtelingenkampen tegen dat proces hebben geprotesteerd, heeft de EU nog altijd geen stappen ondernomen om hen te horen.
De EU probeert momenteel ook met Marokko tot een visserijakkoord te komen. Ook hierover werden de Sahrawi niet geraadpleegd. Nochtans heeft de VN duidelijk gesteld dat dergelijke activiteiten pas kunnen plaatsvinden als de wensen van de bevolking van het gebied gerespecteerd zijn.
Toonaangevende juristen hebben herhaaldelijk verklaard dat de EU het internationaal recht overtreedt in de Westelijke Sahara.
De voormalige VN-onder-secretaris-generaal voor juridische zaken zei het volgende over het EU-Marokkaanse visserijakkoord: "Het is duidelijk dat een dergelijke overeenkomst die geen onderscheid maakt tussen de wateren die grenzen aan de Westelijke Sahara en de wateren die grenzen aan het grondgebied van Marokko, in schending is met het internationaal recht". Een mening die wordt gedeeld door de juridische dienst van het Europees Parlement en een aantal lidstaten van de EU.
Afrika's laatste kolonie
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.