BBC News, 20 maart 2010 - Een mensenrechtenactivist uit de Westelijke Sahara zegt geslagen te zijn door de Marokkaanse politie, nadat hij een interview aan de BBC had gegeven.
Rachid Sghir en zijn collega's waren zich bewust van de risico's die ze namen door zich te laten interviewen voor de BBC documentaire 'Tropic of Cancer'.
Maar hij wou identificeerbaar zijn door openlijk voor de camera te spreken, wat de volgens hem constante mishandeling van het Sahrawi volk zou benadrukken.
Het interview werd geregeld via sms-berichten. De reportagemakers moesten bij valavond wachten aan een tankstation aan de rand van de stad.
Een auto naderde en flitste zijn koplampen - het signaal om hen door achterstraatjes te volgen naar een Sahrawi safe-house.
Presentator Simon Reeve werd samen met zijn cameraploeg in het safe-house toegelaten.
"Wat wij hebben te zeggen over de Marokkanen, is dat zij naar dit land gekomen zijn en het in 1975 bezet hebben", vertelde Sghir aan Reeve.
"We vragen nog steeds om onze onafhankelijkheid, niets meer en niets minder. Er is hier veel onderdrukking. De geheime politie is overal. Er is geen vrije meningsuiting mogelijk."
Sghir zei dat hij eerder al geslagen was geweest door de Marokkaanse politie toen hij geprobeerd had een mensenrechtenconferentie bij te wonen in El Aaiún, de hoofdstad van de Westelijke Sahara.
"We kunnen niet openlijk campagne voeren voor onafhankelijkheid. We kunnen niet eens de Sahrawi vlag hijsen of over de geschiedenis van de Sahrawi spreken," zei hij.
Politiegeweld
Vanaf hun aankomst in de Westelijke Sahara, werd het BBC team gevolgd door Marokkaanse politieagenten in burger. Maar 's nachts dachten ze hen afgeschud te hebben.
Ondanks de voorzorgsmaatregelen lijkt het nieuws van de ontmoeting gelekt te zijn geweest.
Dagen nadat het Tropic of Cancer team de Westelijke Sahara verlaten had, zou Sghir naar eigen zeggen door de Marokkaanse politie zijn opgepakt, ondervraagd zijn over zijn activiteiten incluis het BBC interview, en zou hij ernstig geslagen zijn.
Foto's die hij naar de BBC stuurde tonen duidelijke wonden op zijn rug.
De BBC heeft herhaaldelijk geprobeerd de Marokkaanse autoriteiten te contacteren, maar deze bleken niet bereikbaar voor commentaar ten aanzien van de aantijging als zou Rachid Sghir effectief gefolterd zijn.
In het verleden heeft de Marokkaanse overheid beschuldigingen van grootschalige mensenrechtenschendingen ontkent en heeft het 's lands mensenrechtenbalans daarentegen verdedigd.
Maar Marokko ligt al lang onder vuur van mensenrechtengroeperingen in verband met de behandeling van personen die campagne voeren voor een onafhankelijke Westelijke Sahara.
In 2008 beschuldigde Human Rights Watch de Marokkaanse overheid van het gebruik van "een combinatie van repressieve wetten, politiegeweld, en oneerlijke rechtszaken ter bestraffing van Sahrawi die vreedzaam ijveren voor de onafhankelijkheid of voor de uitvoer van het recht op zelfbeschikking in de Westelijke Sahara".
Historisch dispuut
De Westelijke Sahara ligt aan de noordwestelijke kust van Afrika en heeft een bevolking van ongeveer een half miljoen mensen.
Het gebied werd door Spanje bestuurd tot 1975, wanneer het met Spaanse goedkeuring verdeeld werd tussen Marokko en Mauritanië.
Marokko noemt het gebied de Marokkaanse Sahara en beweert dat het tot de historische eigendom van Marokko behoort.
Een oorlog brak uit tussen Marokko en de onafhankelijkheidsbeweging Frente Polisario, bestaande uit de oorspronkelijke Sahrawi bevolking en gesteund door buurland Algerije.
De VN kon een staakt-het-vuren afdwingen in 1991 en daarmee kwam een einde aan Polisario's guerrilla oorlog tegen Marokko. Een referendum over de toekomstige status van het gebied werd gepland, maar de betrokken partijen konden het niet eens worden over de modaliteiten.
Vandaag leven nog steeds meer dan 100.000 mensen in vluchtelingenkampen nabij de Algerijnse stad Tindouf, die worden bestuurd door Polisario. Deze mensen vluchtten destijds voor het oorlogsgeweld.
Marokko beweert dat deze vluchtelingen tegen hun wil door Polisario worden vastgehouden, iets wat de onafhankelijkheidsbeweging ontkent.
In oktober 2009, enkele maanden na het BBC interview verliet Sghir samen met zes andere mensenrechtenactivisten de Westelijke Sahara om een bezoek te brengen aan de Sahrawi vluchtelingenkampen in Algerije.
De Marokkaanse overheid beschouwt dergelijke bezoeken als een bedreiging voor de integriteit van de staat, en als een misdrijf onder de Marokkaanse wetgeving.
Sghir en zijn collega's werden gearresteerd bij hun terugkeer van de kampen, en moeten voor een militair tribunaal verschijnen.
Gewetensgevangenen
Amnesty International heeft de Marokkaanse overheid opgeroepen om de mensenrechten van de activisten te respecteren, en noemt hun opsluiting "een ernstige aanval op de vrije meningsuiting door de Marokkaanse autoriteiten".
"Ze zijn gewetensgevangenen en zouden zonder uitstel vrijgelaten moeten worden," zegt Malcolm Smart, hoofd van Amnesty's Midden Oosten en Noord-Afrika Programma.
"De opsluiting van Rachid Sghir en de anderen lijkt niet enkel bedoeld te zijn om hen te bestraffen voor hun overtuigingen, maar tevens om een signaal te sturen naar anderen dat de Marokkaanse autoriteiten geen vreedzame kritiek op hun standpunt met betrekking tot de Westelijke Sahara zullen dulden."
De Marokkaanse overheid heeft een oplossing voor de huidige impasse voorgesteld, bestaande uit een zekere autonomie voor het gebied maar met behoud van de Marokkaanse soevereiniteit.
Het Frente Polisario wees dit autonomie-voorstel af ten voordele van volledige onafhankelijkheid van het gebied.
De Westelijke Sahara haalt zelden de krantenkoppen en de BBC ploeg bezocht het enkel omdat het op hun reisweg lag - de Kreeftskeerkring, de noordelijke grens van de Aarde's tropische regio, een reis die hen in 18 landen bracht.
"Het is een mooi gebied, maar ook een gebied waar er heel veel onrechtvaardigheid is", zei presentator Simon Reeve.
"Het was een les in bescheidenheid om Sghir en de andere democratie- en mensenrechtenactivisten te ontmoeten, die hun vrijheid dagelijks op het spel zetten om rechten op te eisen die wij in Groot-Brittannië als vanzelfsprekend beschouwen", zei Reeve.
Afrika's laatste kolonie Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
