Sinds 1975 bezet Marokko de Westelijke Sahara. Nochtans wordt Marokko door de Verenigde Naties en het internationale recht niet erkend als administratieve autoriteit voor dit niet-zelfbesturende gebied. Organisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en War on Want documenteren reeds jaren de aanhoudende mensenrechtenschendingen door de Marokkaanse bezetter ten aanzien van het Sahrawi-volk. Een delegatie van het Hoog Commissariaat voor de Rechten van de Mens uitte in 2006 haar ernstige bezorgdheid over de mensenrechtensituatie en de weigerachtige houding van de Marokkaanse autoriteiten om hun verantwoordelijkheid te herkennen. De toestand blijkt bovendien sinds 2005 in negatieve zin geëvolueerd te zijn.
In het kader van het Europees Nabuurschapsbeleid (ENP) zijn de EU en Marokko gebonden door de Associatieovereenkomst die van kracht werd op 1 maart 2000. Het respecteren van de mensenrechten en democratische principes door beide partners vormt een essentieel onderdeel van dit verdrag. In het vooruitgangsrapport van 3 april 2008 erkent de Europese Commissie dat er op dit vlak nog een behoorlijk aantal tekortkomingen zijn. Toch overweegt de Europese Unie momenteel de mogelijkheid om de banden met Marokko te verdiepen, en het land een „advanced status” toe te kennen. Marokko ontvangt nu al 654 miljoen euro voor de periode 2007-2013 en is hiermee de voornaamste begunstigde van het ENPI.
— Heeft de Commissie kennis van de mensenrechtenschendingen ten aanzien van het Sahrawi‑volk door Marokko in de Westelijke Sahara? Zo ja, welke?
— Hoe rijmt de Commissie haar intenties om een „advanced status” toe te kennen aan Marokko met de voortrekkersrol van de Europese Unie als verdediger van de mensenrechten?
— Welke druk oefent de Europese Commissie uit op Marokko om een einde te maken aan deze mensenrechtenschendingen?
Antwoord van mevrouw Ferrero-Waldner namens de CommissieE-4426/08NL Antwoord van mevrouw Ferrero-Waldner namens de Commissie (2.9.2008)
De eerbiediging van de beginselen op het gebied van de mensenrechten vormt een essentieel onderdeel van de betrekkingen tussen de EU en Marokko en is vastgelegd in zowel de associatieovereenkomst als het actieplan EU-Marokko in het kader van het Europese Nabuurschapsbeleid.
In het kader van dit partnerschap wordt het thema mensenrechten voortdurend besproken binnen de politieke dialoog met Marokko, met name binnen het subcomité "mensenrechten en democratisering", dat reeds twee keer bijeengekomen is en waarbinnen alle vraagstukken open en eerlijk kunnen worden besproken.
De Commissie volgt de ontwikkelingen in de westelijke Sahara nauwlettend, met name de onderhandelingen onder auspiciën van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, waarmee wordt gestreefd naar een aanvaardbare politieke oplossing voor het conflict. In dit verband ondersteunt de Commissie de inspanningen van de secretaris-generaal om te bemiddelen tussen de partijen, overeenkomstig resolutie 1813 (2008) van de VN-Veiligheidsraad.
Het verzoek van Marokko tot toekenning van de "advanced status" in de betrekkingen tussen de EU en Marokko werd toegejuicht door de EU-lidstaten en de Commissie heeft de taak gekregen om concrete voorstellen uit te werken.
De Commissie meent dat ondanks het onopgeloste conflict rond de westelijke Sahara de afgelopen jaren veel vooruitgang is geboekt in de betrekkingen tussen de EU en Marokko, waardoor de democratische hervormingen in dat land zich zeker ontwikkeld hebben. De Commissie is zich ervan bewust dat verdere verbeteringen nodig zijn, maar gelooft ook dat de consolidatie van het partnerschap met Marokko zal leiden tot betere eerbiediging van de mensenrechten.
Afrika's laatste kolonie
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.