Obama spreekt zich voor het eerst uit over Westelijke Sahara
In een brief aan de Marokkaanse koning, Mohammed VI, is de Amerikaanse president Barack Obama duidelijk: een oplossing voor het Saharaanse conflict moet gebaseerd zijn op het internationaal recht. Maar was dat wat Mohammed VI wou horen?
Volgens de Marokkaanse pers heeft hun koning de afgelopen maand verschillende brieven richting het Witte Huis verstuurd "over verschillende en belangrijke zaken". De inhoud en de data van de brieven werden niet vrijgegeven, maar een contextanalyse brengt enig soelaas.
Mauritaanse crisis
Terwijl onze kranten vol stonden met Olympisch nieuws uit China, vond vorig jaar een militaire staatsgreep plaats in Mauritanië. Sindsdien verkeert het land in een diepe crisis.
Frankrijk, dat omwille van zijn historische invloedssfeer in Noord Afrika van enig inzicht in de situatie verdacht kan worden, zag in de erkenning van de militaire junta de enige oplossing. Maar die mening werd door weinigen (Spanje en Marokko) gedeeld. Het bleek een maat voor niets: de Mauritaanse crisis hield aan en terreuraanslagen namen toe.
Voor de Verenigde Staten, die de terreur-barometer in de Maghreb scherp in het vizier houden, was het welletjes. Volgens de Obama-administratie was de crisis het gevolg van constitutionele problemen in Mauritanië en moest de situatie ook als dusdanig aangepakt worden. Het Amerikaanse plan voorziet in het afzetten van de militaire leider Ould Abdelaziz, gevolgd door verkiezingen.
Maar wat in het Marokkaanse koningshuis de bloeddruk deed stijgen was het feit dat - aldus Washington - geen enkele Marokkaanse vertegenwoordiger zich mag mengen in de uitvoer van voormeld plan.
Ross on the Road
Het stof rond het Amerikaanse voorstel voor Mauritanië was nog niet gaan liggen toen Christopher Ross, VN Secretaris Generaal Ban Ki-Moons persoonlijke gezant voor de Westelijke Sahara, aankondigde een tweede bezoek aan de regio te willen brengen. Door enkele blitsbezoeken in Algerije, Mauritanië en Marokko hoopte Ross te weten te komen of de betrokken of geaffecteerde partijen te vinden waren voor een informele onderhandelingsronde.
Bovendien had Ross een nieuw voorstel op zak. Veelbetekenend, want dat wil zeggen dat men het Marokkaanse autonomievoorstel niet als mogelijke oplossing beschouwd. Verrassend is dit echter niet, aangezien de laatste VN Resolutie 1871 (april 2009) over de Westelijke Sahara geen melding meer maakte van het Marokkaanse voorstel.
Nieuw plan?
Over het nieuwe plan dat Ross in gedachten heeft, is nog niet veel inkt gevloeid. Het Marokkaanse weekblad Al Usbua schreef dat het nieuwe voorstel voorziet in een lokale autoriteit die verkiezingen zal uitschrijven gebaseerd op de identificatielijsten van beide partijen, Marokko en Frente Polisario.
Als dat zo is, dan het lijkt er sterk op dat het nieuwe voorstel een aangepaste versie van het Baker Plan zal zijn. Het Baker Plan, een titel die doorgaans gebruikt wordt om VN Gezant James Bakers tweede voorstel te benoemen, voorzag in een referendum mét onafhankelijkheid als optie, na 5 jaar autonomie onder Marokkaans bewind.
Zowel de Algerijnse president Bouteflika en Frente Polisario hebben zich al positief uitgelaten over Ross' voorstel, en ook in Mauritanië was geen protest te horen. In Marokko blijft het vooralsnog stil, maar als geschiedenis een leidraad mag zijn: ook het Baker Plan werd door iedereen aanvaard, behalve Marokko. Zelfs Marokko's eeuwige bondgenoot Frankrijk keurde het goed in de Veiligheidsraad...
Mohammed VI richt zich tot Obama
Een andere déjà-vu betreft de reactie van de Marokkaanse koning. Toen het Baker Plan door iedereen op gejuich werd onthaald, richtte Mohammed VI zich tot toenmalig Amerikaans president George Bush. Met succes.
Ook nu weer klopt de Marokkaanse vorst aan bij het Witte Huis. Al zit daar inmiddels iemand anders in the oval office. In zijn reactie schrijft Amerikaanse president Obama op zeer diplomatische wijze dat hij hoopt dat Mohammed VI de aanpak van Christopher Ross zal steunen.
Maar heeft de Sultan daar oren naar? Inmiddels heeft Ross zijn reis door de conflictregio afgerond. Overal werd hij door de hoogste gezagsdragers ontvangen: de Algerijnse president en minister van Buitenlandse Zaken, de Sahrawi president en een aantal ministers, en zelfs door de nieuwe president van Mauritanië, hoewel die laatste niet door de VS erkend wordt.
Maar Mohammed VI gaf niet thuis. Zelfs de eerste minister bleek niet bereikbaar voor commentaar. Een oplossing voor het Saharaans conflict mag dan welkom zijn, als het niet in de eigen kraam past, hoeft het blijkbaar niet zo dringend.
Afrika's laatste kolonie Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
