Op 12 juni werden in Marokko lokale verkiezingen gehouden. Meer dan 30 partijen namen deel in 1.503 steden en gemeenten. Een ware wildgroei aan partijen dus, iets dat door het koningshuis steeds aangemoedigd werd om zo de nationale politiek onder controle te kunnen houden.
In die 1.503 kiesdistricten zat ook het territorium van de Westelijke Sahara verweven. Geheel volgens de bezettingspolitiek werden daar eveneens verkiezingen gehouden. Sahrawi president in ballingschap, Mohamed Abdelaziz, lanceerde eerder al een oproep aan het adres van VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon om de verkiezingen in de Westelijke Sahara te stoppen.
Het lijkt zeer logisch dat een staat geen verkiezingen organiseert in een territorium waar ze geen soevereiniteit over heeft. Internationale politiek heeft echter niets met logica te maken, maar alles met macht. De VN deed dus wat ze altijd doet in het geval van de Westelijke Sahara: niets.
Bijgevolg gingen ook de Marokkaanse settlers in de bezette Sahara op 12 juni naar het stemlokaal.
Over gans Marokko en de Westelijke Sahara nam in totaal 52.4% van de stemgerechtigde bevolking deel aan de verkiezingen. Dat cijfer ligt ietwat lager dan bij de vorige lokale verkiezingen van 2003, maar is aanzienlijk hoger dan de zeer lage opkomst (37%) bij de parlementaire verkiezingen van 2007. Gegeven het feit dat niet iedereen die stemgerechtigd is zich ook registreert om deel te nemen aan de verkiezingen, werd de feitelijke opkomst toen zelfs op een schamele 25% geschat.
Zo’n onverschilligheid is een deuk in het imago van een land dat zichzelf als een democratie wil voorstellen. Maar Marokko zou Marokko niet zijn mocht het geen manier gevonden hebben om de schijn hoog te houden.
Met de electorale hervormingen van december 2008 werden een hele boel maatregelen ingevoerd die er niet op gericht zijn iets aan de verkiezingsapathie te doen, maar die er eerder op doelen om via een technisch kunstje het aantal kiezers virtueel op te drijven. Zo werden bijvoorbeeld 3 miljoen geregistreerde kiezers die in 2007 hun kat stuurden van de lijsten gekegeld. Als de opkomst dan wordt gemeten tegenover het aantal geregistreerden, ligt dat percentage dus hoger als er even veel (even weinig?) mensen komen stemmen als in 2007. Meer info op Carnagie’s Arab Reform Bulletin: Electoral Reform with Public Relations Value.
De uitslag van de lokale verkiezingen kan kort samengevat worden als "meer van hetzelfde". De grootste 5 partijen zijn de volgende;
- Parti authenticité et modernité (PAM): 21.7% - Parti Istiqlal : 19.1% - Rassemblement national des indépendants : 14.8% - Union socialiste des forces populaires : 11.6% - Mouvement populaire : 8%
Eigenlijk is er niet zo’n groot onderling verschil tussen bovenvermelde partijen. Het zijn allemaal systeempartijen, die meesurfen in het patronagenetwerk dat de Makhzen – de politieke en economische elite rond het koningshuis - op succesvolle wijze ontplooid heeft. Deze partijen worden geplaagd door corruptie, hebben weinig tot geen interne democratie en doen niet de moeite om een duidelijk programma te formuleren waarmee ze naar de kiezer trekken. Ze hebben zelfs niet eens een schijntje van een ideologie ontwikkeld. Een veeg teken is het zogenaamde politieke nomadisme: kandidaten trekken van de éne partij naar de andere, zonder daarbij van “ideologisch standpunt” veranderen.
De enige partij die hierop een uitzondering vormt, en die terecht als oppositiepartij bestempeld kan worden, is de Parti de Justice et Démocratie (PJD). De PJD, verzwakt door corruptie-schandalen en tegenstand van de illegale Al-Adl wa Al-Ihsan partij, verloor echter zijn positie als derde partij en haalde dit keer 5.5% van de stemmen.
Binnen de Makhzen was het trouwens alle hens aan dek om de opgang van de PJD te stoppen. De angst voor echte oppositie was één van de redenen voor de creatie van de PAM in augustus 2008, opgericht door voormalig minister voor binnenlandse zaken en kind aan huis bij de koninklijke familie, Fouad Ali-al-Himma. De PAM staat voor een “democratisch Marokko geworteld in de moderniteit”. Nochtans is de partij perfect inwisselbaar met de rest van het politieke spectrum: geen kritiek op het koningshuis, geen zuchtje over de Westelijke Sahara, geen krimp over de rol van de islam in Marokko. Bovendien is de partij het summum van het politieke nomadisme, waardoor het een samenraapsel is van veel traditionele elementen van de Marokkaanse politiek.
Niet veel nieuws onder zon dus. In termen van voelbare politieke veranderingen is er in Marokko nog veel werk aan de winkel.
Afrika's laatste kolonie Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
